Mahşerin Dört Atlısı: İlişkileri Sarsan Tehlikeler

Dr. Gottman, boşanmayı tahmin edebilen dört temel çatışma tarzını tanımladı: Eleştiri, Aşağılama, Savunmacılık ve Duvar Örme. Bu dört unsur, ilişkinin temel taşlarını aşındırarak zamanla sevgi, saygı ve güveni yok edebilir.

1. Eleştiri: Kişiliğe Yapılan Saldırı

Eleştiri, bir partnerin hatalı bir davranışına dikkat çekmek yerine, doğrudan karakterine saldırmak anlamına gelir. Örneğin:

• "Geç kaldığında ve beni aramadığında korktum. Birbirimiz için bunu yapacağımızı kabul ettiğimizi sanıyordum." (Davranışa dikkat çekmek)✅

• "Bu kadar unutkan olduğuna inanamıyorum. Bencilsin, başkalarını hiç düşünmüyorsun!" (Eleştiri)❌

Eleştiri yaygınlaştığında, partnerin kendini saldırıya uğramış ve değersiz hissetmesine neden olur. Bu da genellikle diğer olumsuz iletişim biçimlerine zemin hazırlar.

2. Aşağılama: İlişkinin En Büyük Düşmanı

Aşağılama, en yıkıcı çatışma tarzıdır. "Ben senden daha üstünüm" mesajı vererek karşı tarafın kendini küçük ve değersiz hissetmesine neden olur. Alaycı bir dil kullanmak, göz devirmek, küçümseyici lakaplar takmak ve alaycı bir beden dili sergilemek buna dahildir.

Örneğin:

• "Çocuk gibisin."❌

• "Nasıl bu kadar aptal olabilirsin?"❌

• "Sen hiçbir işe yaramazsın."❌

Aşağılama boşanmanın en büyük öngörücüsüdür. Bir ilişki saygıdan yoksun hale geldiğinde, bağı yeniden kurmak neredeyse imkânsız hale gelir.

3. Savunmacılık: Sorumluluk Almaktan Kaçınma

Savunmacı bir tutum sergilemek, karşı tarafın duygularını ve endişelerini önemsizleştirir. Örneğin, partneriniz evi süpürmediğiniz için şikâyet ettiğinde:

• "Neden süpürme konusunda bana sızlanıyorsun? Yapmam gereken milyonlarca şey olduğunu biliyorsun."❌

• "Bunu yapacağımı söylemiştim, beni rahat bırak."❌

Bu tür tepkiler, partnerinize kendisini değersiz hissettirir ve tartışmaların çözüm yerine çıkmaza girmesine neden olur. 

4. Duvar Örme: İletişimi Tamamen Kapatma

Duvar örme, tartışmadan tamamen geri çekilmek anlamına gelir. Partnerinize cevap vermemek, yüzüne bakmamak, konuşmayı sonlandırmak gibi davranışlar duygusal mesafenin artmasına yol açar.

Bunun bir örneği, tartışma sırasında partnerinizin birden susması, size bakmayı bırakması ve başka bir şeyle ilgileniyormuş gibi yapmasıdır. Duvar örme, ilişkiyi onarmayı zorlaştırır ve zamanla kopmalara neden olur.

İlişkiyi Kurtarmanın Yolları

İyi haber şu ki, bu dört yıkıcı kalıbı değiştirmek mümkündür. Dr. Gottman’a göre, aşkta hayatta kalmanın anahtarı sevgi ve hayranlığı yeniden inşa etmektir. İşte bunu başarmanın yolları:

• Partnerinizin olumlu yönlerine odaklanın: Partnerinizi yanlış yaparken yakalamak yerine, doğru yaptığı şeyleri fark edin ve takdir edin.✅

• Sevgi ve hayranlığı besleyin: Partnerinizin geçmişte sizi nasıl etkilediğini, ona neden âşık olduğunuzu hatırlayın.✅

• Çatışmaları takım ruhuyla çözün: Tartışmalar "sen ve ben" değil, "biz" çerçevesinde ele alınmalıdır.✅

• Empati kurun: Partnerinizin duygularını anlamaya ve onları küçümsemek yerine desteklemeye çalışın.✅

Eğer ilişkiniz çıkmaza girmiş gibi hissediyorsanız, profesyonel destek almak da faydalı olabilir. Çift terapisi, sağlıklı iletişim becerilerini öğrenmek ve ilişkinizi yeniden inşa etmek için güçlü bir araçtır.

Sevgi dolu ve sağlıklı bir ilişki, doğru iletişimle inşa edilir. Tartışmalarınızda bu dört tehlikeli çatışma tarzına yer vermemek, ilişkinizi güçlendirmenin en önemli yollarından biridir.